sumer yazısı

Sümer Çivi Yazısı

Sümer yazısı resimsel (Piktografik) olarak başlar, fakat zaman içinde karmaşık çivi yazısına dönüşür. Bu dönüşümü alttaki resimde görmekteyiz.

Büyültülmüş resmi görmek için bu çubuğa tıklayın.

Resimdeki kil tablet yaklaşık 5,000 yıl eski olup Sümer kültürüne aittir. Uruk şehrinden bunun gibi pişmiş kilden birçok kayıtlı tablet ele geçmiştir. Bu tablette görülen şekiller yazıdan daha çok resim görüntüsü vermektedirler. Bu simgesel anlatımın zaman içinde nasıl değiştiğini alttaki resimde, bazı örnekleri ile, görmekteyiz.

Büyültülmüş resmi görmek için bu çubuğa tıklayın.

İlk şekil “sag” sözcüğü olup /baş/ olarak tanımlanmıştır. Oysa ki bu sözcüğün aslı “sang” şeklinde olması gerekir. Çünkü Ön-Türkçe telaffuzunda /ng/ daima birlikte genizden seslendirilmiştir. Bu açıdansang = saygın olup toplumda önemli ve sayılan kişiye işarettir. Nitekim, Japonca da “san” /saygın/ demektir. Şu halde resim saygın kişiyi belirtmektedir.

Bu şeklin zaman içinde nasıl değiştiğini ve MÖ. 1,000 yıllarında tanınmaz bir şekle dönüştüğünü görmekteyiz. Keza, ikinci şekilde bir bacak görülmekte ve bu şeklin bacak anlamında /gin/ sözcüğünü ifade ettiğine Sümerolog uzmanlar karar vermişlerdir. Oysa ki Türkçe kökenli bu şekil tek bir bacağı ifade etmek yerine, yürümek eylemini belirten /git/ sözcüğüdür. Gin ile git arasındaki yakın ilişki bu görüşe kesin destektir.

Üçüncü sırada görülen şekil açıkça dalgalı suyu belirtmektedir. Bu şeklin OZ damgasıdır.Bu damganın da zaman içinde iki dikey çizgiye dönüştüğü görülmektedir. Sümer dilinde /a/ sesi ile belirtilen su, Arapça /maa/ ve kadim Mısır dilinde /mu/ oluşu ilginçtir.

Dördüncü sırada görülen şekil açıkça bir kuşu simgeliyor. Bu şekil de önceleri herkes tarafından anlaşılabilir iken, zamanla tanınmaz bir çivi yazısı sözcüğe dönüşmüştür.

Büyültülmüş resmi görmek için bu çubuğa tıklayın.

Öyle anlaşılıyor ki, tam kavramlar ifade eden ve logografik bir yazı türü olan Sümer yazısı, zaman içinde karmaşık Babil ve Asur çivi yazısına dönüşmüş, anlaşılmaz ve uzmanlık gerektiren karmaşık bir yapıya bürünmüştür. Bu gelişime karşı, doğu Akdeniz kıyılarındaUgarit şehrini kurmuş olan Ön-Türk kökenli kültür çivi yazısını basite indirgeyerek ilk harfe dayalı abeceyi geliştirmiştir. Üstteki resimde Ugarit abecesine ait 30 harfi görmekteyiz.

Ugarit adının OKART demektir ve bu isim ile GİRİT (Creta) sözcükleri arasında ilişki bulunur. Bu mantık ile hareket eden doğu Akdeniz kökenli Finike kültürü ise Ön-Türk damgalarından esinlenerek 22 harfli Finike abecesini geliştirmiştir.

Çivi Yazısı Rakamlar

Büyültülmüş resmi görmek için bu çubuğa tıklayın.

Örnek Çivi Yazıları