ELEKTROLİZ ( ELEKTRİK )YOLUYLA MADENİ METAL PARA SİKKE TEMİZLEME
Yapmanız gereken öncelikle
9, 12, veya 18 volt luk bir DC Adaptöre sahip olmaktır.
Yüksek amperli olması daha da iyi olacaktır
Daha sonra ihtiyacınız olacak olanlar
paslanmaz çelikten bir kaşık,
camdan su bardağı,
biraz tuz ve işleme başlamak için hazırsınız demektir.
Cam bardağa soğuk su koyunuz ve 1 çay kaşığı kadar tuzu ekleyip iyice karıştırınız.
Daha iyi verim elde edebilmek için suya birkaç damla limon suyu ilave edebilirsiniz.
Şimdi adaptörün hanği ucunun (-), hanği ucunun da (+) kutuplu olduğunu bulmak gerekir.
(-) kutuplu uç madeni paraya, (+) kutuplu uç ise kaşığa bağlanması gerekir.
Eğer kutupları tayin edemediyseniz telaşlanmayın çok kolay.
Adaptörü fişe takın ve ( - ) ucu paraya ve diğerini de ( + ) ucunuda kaşığa bağlayın.
Eğer para üzerinde bir müddet sonra kabarcıklanmaya köpürmeye başlarsa doğru bağlantı yaptınız demektir.
Para ile adaptörün (-) uçlu kutbun direkt temas ettiğinden emin olun.
Paranın üzerini paraya zarar vermeyecek şeklide olmak kaydı ile biraz kazıyarak daha iyi bir teması sağlayabilirsiniz.
Bir müddet sonra bardağın içinde bir toz bulutu oluşacak.
Elektrik enerjisi madeni paradan geçerken paranın yüzeyinde metal olmayan partikülleri ayırıyor.
Genelde bu temizleme işlemi ortalama 5 dakika kadar sürer.
Bu işlem sonunda çok fazla çamur ve köpük birikir.
İşlem sonrasında parayı musluk suyu altında yıkayınız ve aynı zamanda diş macunu ilede fırçalayarak temizlerseniz daha etkili olacaktır.
Parmaklarınızıda kullanabilirsiniz ama elinize bulaşacak siyahlıkların metal oksidinin elinizden çıkması biraz zor olucaktır.
A.N.A.'nın (American Numismatic Association) yayınlamış olduğu "no grade" diye bir kitapçık var. Bunun içinde hangi paralara not vermediklerini kalem kalem yazmışlar. Listeden bazı başlıkları aşağıda bilginize sunuyorum.
Tarih, darp yeri ve renk üzerinde oynama yapılmış
Eğilmiş
Paslanmış
Yapışkan kalıntısı
Okunamaz tarih
Okunumaz darp yeri
Uygun olmayan şekilde temizlenmiş
Verniklenmiş
Kulplu
Kulp sökülmüş
Delinmiş
Delik doldurulmuş
Cilalanmış
PVC muhafazadan zarar görmüş
Üzerine yazı yazılmış
Tamir görmüş
Halen uluslararası para derecelendirme merkezlerinde temizlenmiş paraya not vermiyorlar.
Bunu asla göz ardı etmeyin.
Para temizleme tekniklerine gelince bakır ve pirinç paraya zaten dokunamıyorsunuz.
Bu paraları metal temizleme ilaçlarıyla temizlediğinizde pirinçte pırıl pırıl, bakırda ise daha hoş bir görüntü elde edebilirsiniz belki ama inanın paraların özelliği bozuluyor.
Tabi yinede bu keyif meselesi. Koleksiyonda keyif için yapılmıyormu zaten.
Nikel paraları temizlemenizde sakınca yok.
Sadece nemli bırakmayın yeter.
Gelelim gümüş paralara, temizlesen bir türlü, temizlemesen başka türlü, en iyisi ben yaptığımı anlatayım.
Kesinlikle kimyasal bir takım sıvılar, asitli su veya limon denemiyorum.
Eğer para çil, cilası üzerinde ama birtakım lekeler barındırıyorsa dokunmuyorum.
Para çil, cilası kalmamış ve üzerinde lekeler varsa çok hafif ıslatıp diş macunu ile yüzeyini iyice siliyorum.
Tuğra aralarında veya diğer bölgelerde kalmış siyah tortular varsa kürdan ucuyla hafif şekilde (iğne veya metal alet kullanmayın) tortuları kolayca kaldırabilirsiniz.
Parayı iyice ovup yıkadıktan sonra kurulayıp her iki yüzünede hoş görünecek şekilde patina aldırıyorum.
Bana göre patina paraya bir derece daha kazandırıyor ve inanın daha hoş görünüyor.
Paranın patina alma işlemi 3 hafta ile 2 ay arasında değişir.
Siz yine de gelin elinizdeki paralarınızı temizlemeyin!
Bu arada en zararsız para temizleme işlemini bana öğreten değerli arkadaşıma da (O kendini bilir) çok teşekkür ederim.
Her ne kadar o, arkadaş arkadaşa kendisi teşekkür etmeğe değmez dese de!
Bu konuda iki klan bulunmaktadır :
1- Parayı temizleyenler
2- Parayı temizlemeyenler
İkinci gruba dahil olan ben, size bir kaç yol söyleyeyim.
1- Çil para kesinlikle temizlenmez.
Çil olmayan para da temizlenerek çil olmaz.
Teknik olarak mümkün değil.
2- Bütün madenler için özel olarak yapılmış, kimyasal temizleyiciler vardır.
Yurtdışında, koleksiyon malzemesi satan yerlerde bulunur.
Türkiye'de satan var mı bilmiyorum.
3- Madenine göre bir kaç ip ucu verelim.
Altın :
Yumuşak bir metal olduğu için, çok dikkatli davranmak lazım.
Çil ise temizlemeye çalışmayın, kullandığınız kumaş ne kadar yumuşak olursa olsun, iz bırakır.
Çil olmayanlar için ise şunu uygulayabilirsiniz :
Bir cezveye su koyup, kaynatın.
Kaynadıktan sonra suyu ateşten alın ve içine 1-2 çay kaşığı karbonat atın.
Karbonat köpürüdükten sonra altın parayı içine bırakın.
20-30 saniye bekleyin ve dikkatlice alın.
Soğuk suyun altında parmağınızla oğuşturarak durulayın.
Gümüş:
Özel temizleyiciler dışındakileri kullanmayın.
Doğal rengi yok oluyor.
Limon suyu deneyin ve ne olduğunugörün.
Gümüşün doğal patinasını geri kazanması imkansızlaşıyor.
Bakır:
Para madenleri içinde en zorlusudur
Dış ortamdan çabuk etiklenir ve çok kolay okside olur.
Limon, zac yağı ve benzeri temizleyicileri kullanmayın.
Bunların bakırın doğal rengini hemen bozar, suni, yarı mat bir görünüm kazanır.
Bence koleksiyon değeri sıfırdır.
Çil bakır para kesinlikle özel kapama içinde saklanmalıdır.
Şimdi diyebilirsiniz ki, o para bana gelene kadar kaç kişinin elinden geçmiştir.
Doğru çok el değiştirmiştir, ama üzerinde her hangi bir pas izi veya parmak izi yoksa (insan teri iz bırakabiliyor) size ulaştığında çil ise, hala bir şansı var demektir.
Pirinç :
Kolay okside olur.
Bakır ile aynı şekilde davranmak lazım.
Nikel :
çok dayanıklıdır.
Sıcak su altında parmağınızla temizleyebilirsiniz.
Ama bir kez paslanma, çürüme emareleri göstermeye başlamışsa hiç şansı yok.
Tekrar hatırlatıyorum, bence para temizlenmemeli. İlla temizleyeceğim diyorsanız , benzer , başka bir para üzerinde deneme yapmadan, asıl temizlemek istediğiniz parayı kesinlikle işin içine sokmayın.
Bu tür temizlik hatalarından geri dönüş yoktur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder